Po czym poznać żyzność gleby?

Co to znaczy, że gleba jest żyzna?

Zasadniczym elementem jest stopień jej żyzności, a więc zdolności to zapewnienia roślinom:

• wody
• powietrza
• składników pokarmowych

w ilości odpowiadającej zapotrzebowaniu przez roślinę.

Ale żyzność to nie tylko zasobność w składniki pokarmowe, lecz całokształt fizycznych, chemicznych i biologicznych właściwości, które decydują o rozwoju roślin. W warzywnictwie nie oznacza to jedynie wysokości plonów jakie przy danej żyzności gleby można osiągnąć. Wiele warzyw spożywa się na surowo, a więc stawiane są także wymagania co do jakości (np. delikatność, soczystość, charakterystyczny aromat i smak).

Innymi czynnikami kształtującymi żyzność gleby są:

1. Miąższość – czyli grubość warstwy gleby jednego rodzaju

2. Woda – niezbędna do życia roślin oraz innych organizmów. Zdolność do zatrzymywania gleby zależy od jej rodzaju. Np. w przepuszczalnych glebach piaszczystych woda łatwo przenika do głębszych warstw i wód gruntowych

3. Powietrze – jest potrzebne nie tylko korzeniom, ale także zamieszkującym tam organizmom. Powietrze glebowe zawiera mniej tlenu, a więcej dwutlenku węgla. Korzystnym zabiegiem jest spulchnianie i przekopywanie, ale uwaga – nie wszystkie rodzaje napowietrza się tak samo. Ciężkie gleby wymagają głębokiej uprawy, natomiast na glebach ciepłych i piaszczystych i torfowych należy unikać spulchniania.

4. Temperatura – Ciemne gleby nagrzewają się szybciej niż jasne, natomiast mokre gleby zachowują dłużej pochłonięte ciepło. Przez gleby torfowe ciepło przenika w słabym stopniu, mimo silnego nagrzewania się czarnej powierzchni. Silnie mokra gleba torfowa ma znacznie większą zdolność do przewodzenia ciepła.

5. Odczyn – czyli kwasowość i zasadowość ziemi. Ze względu na odczyn pH możemy podzielić gleby na:

• Kwaśne pH < 6,6 (silnie kwaśna pH < 4,5, kwaśna pH 4,6 – 5,5 oraz słabo kwaśna pH 5,6 – 6,5) 
• Obojętne pH 6,6 – 7,2
• Zasadowe pH > 7,2

Przy pewnej wprawie można także określić odczyn gleby na podstawie roślin, które na niej rosną. Znacznie dokładniej określimy, czy nasza ziemia jest kwaśna, czy zasadowa, za pomocą kwasomierza.

6. Składniki mineralne

Azot, fosfor i potas to główne składniki mineralne ziemi. Innymi ważnymi makroelementami mineralnymi są wapń, magnez (mała jego ilość sprawia, że liście są bladozielone) oraz siarka. Niezbędne do rozwoju roślin i odporności na choroby są też mikroelementy takie jak bor, żelazo, mangan, cynk, miedź, molibden i krzem.

7. Struktura
Wystarczy przekopać trochę ziemi, aby poznać niektóre jej właściwości: np. czy gleba jest zbita czy luźna, sucha czy wilgotna. Można od razu rozpoznać czy jest jasna, czy ciemna, czy jest zwięzła lub rozpadająca się.

W glebie o strukturze gruzełkowatej warunki dla rozwoju roślin są najlepsze. Glebę taką nazywa się pulchną. Charakteryzuje się ona właściwą równowagą zatrzymywania i odparowywania wody oraz dobrze utrzymuje ciepło.
Ziemie piaszczyste są przepuszczalne i składniki mineralne łatwo wypłukują się.
Gleby ilaste pod wpływem wody nie przepuszczają powietrza, a w czasie suszy stają się zbite i twarde.

8. Zawartość próchnicy
Rozłożona i przetworzona materia organiczna. Jej skład i zawartość substancji organicznych znacząco wpływa na wszystkie inne wyżej przedstawione czynniki.